Ο πολιτισμός των αντικειμένων

23.05.08

Ο πολιτισμός των αντικειμένων

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Προχθές ένας άντρας στα Τρίκαλα πυροβόλησε με το αεροβόλο δυο παιδιά που έπαιζαν, γιατί, όπως ισχυρίστηκε, έκαναν φασαρία και τον ενοχλούσαν. Δεν πέρασε πολύς καιρός που μια 27χρονη μπέιμπι σίτερ πέταξε το παιδί από το παράθυρο, γιατί την εκνεύρισε το κλάμα του ή που οκτώ περίοικοι στο Περιστέρι έκαναν μήνυση κατά δύο σχολείων (και αποζημιώθηκαν με 1.000 ευρώ έκαστος) για την ψυχική βλάβη που τους προξενούσαν οι φωνές των παιδιών. Ακόμη, δύσκολα μπορεί να ξεχάσει κανείς την ιστορία του άντρα που πάτησε με το αυτοκίνητο δασκάλα και παιδιά, τα οποία, ελλείψει αυλόγυρου, έκαναν διάλειμμα στον δρόμο δίπλα στο σπίτι του και τον εμπόδιζαν να περάσει με το αυτοκίνητο. Δεκάδες είναι τα περιστατικά νταντάδων (ή ακόμη και γονέων) που κακοποιούν -καμιά φορά μέχρι θανάτου- νήπια που τους σπάνε τα νεύρα.

Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι παρόμοιο, όλοι, υποκριτικά, εξανίστανται. Οι φωνές των παιδιών είναι χαρά, λένε. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι δεν αντέχουν άλλες φωνές πέρα από εκείνες των δικών τους παιδιών, καμιά φορά ούτε αυτές. Πόσοι άτεκνοι ή με μεγάλα πλέον τέκνα αποφεύγουν συστηματικά τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τις παραλίες «με οικογένειες»; Ενα ρεύμα τόσο ισχυρό, εδώ και χρόνια, που έχει διαμορφώσει «αγορά». Υπάρχουν εστιατόρια (και στην Ελλάδα και αλλού) που δεν δέχονται πελάτες κάτω των 10 ή 12 ετών, για να διασφαλιστεί ένα περιβάλλον φιλικό για ενήλικες «που θέλουν να συζητήσουν με φίλους και συνεργάτες». Ενώ πληθαίνουν και τα ξενοδοχεία (για επιφανείς πελάτες που αναζητούν ηρεμία) που δεν δέχονται άτομα κάτω των 13. Στα διαφημιστικά φυλλάδια ή στις ιστοσελίδες τους όλο και πιο συχνά υποσημειώνεται η φράση: «Οι διακοπές σας δεν θα καταστραφούν από τις φωνές των παιδιών!».

Παλιά, τα παιδιά δεν ενοχλούσαν τόσο. Οι οικογένειες ήταν η κοινωνία. Παιδιά υπήρχαν παντού, και βέβαια φώναζαν. Σήμερα «οι οικογένειες», δηλαδή τα ζευγάρια με μικρά παιδιά, αποτελούν μια ειδική κατηγορία μέσα σε άλλες κοινωνικές κατηγορίες (ζευγαράκια, μονήρεις, γυναίκες, άνδρες, ηλικιωμένους), που την αποφεύγουν. Ο χώρος στένεψε ανυπόφορα, οι αλάνες έγιναν πιλοτές και τα σκαλάκια των σπιτιών οθόνη του κομπιούτερ. Οι εγκλωβισμένοι των πόλεων μπορεί να αντέχουν τη διαπασών των πρωινάδικων αλλά φτάνουν στο κατώφλι του εγκλήματος με το φασαριόζικο παιδομάνι στα σαλόνια των ξενοδοχείων, στους πεζόδρομους, στις αυλές σχολείων, τα οποία για να «επιβιώσουν» σε αστικές περιοχές και να γλιτώσουν από τους δικομανείς περίοικους θα πρέπει να υψώσουν ηχοπετάσματα… Η κουλτούρα της περιχαράκωσης στο ποιοτικό καταφύγιο του ατομισμού αποκλείει μια ηλικιακή ομάδα (παιδιά), όλο και πιο ξένη προς τον γηράσκοντα ενήλικα πληθυσμό.

Ωστόσο, τα παιδιά δεν είναι στρατιωτάκια αμίλητα κι ακούνητα, δεν είναι αντικείμενα. Ερχονται στον κόσμο χωρίς να έχουν ιδέα για τους κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και με μια πολύ ισχυρή διάθεση να διατηρήσουν όσο γίνεται ανέπαφα τα πλεονεκτήματά τους. Ταυτόχρονα, έρχονται στον κόσμο και με μια πολύ ισχυρή ανάγκη για συνύπαρξη με τους άλλους ανθρώπους. Το πώς θα την κατακτήσουν, σεβόμενα τα όρια των άλλων, το μαθαίνουν σιγά σιγά (ακι όχι με ξύλο, καψίματα, παγωμένα ντους, εκπαραθυρώσεις). Ομως, όλο και πιο δύσκολα πλέον. Μεγαλώνουν σε ένα πολιτισμό υπερκατανάλωσης… αντικειμένων, στον πολιτισμό του ιδιωτικού ατομισμού, που όλο και περισσότερο αγνοεί την οικογένεια (όχι το ζευγάρι), την κοινωνική τάξη (όχι τη φυλή), που γυρίζει την πλάτη σε ό,τι συνιστά όντως πρόβλημα, στη ζωή μέσα στην κοινωνία, στη ζωή μέσα στην ιστορία, στην ανημπόρια και στη δύναμη του ανθρώπου.

Leave a Comment